Antalya’nın burnun dibindeki Kuş cenneti can çekişiyor

Doğa harikası Yamansaz, ‘yanansaz’ oldu

Türkiye’deki kuş cennetleri arasında yer alan Antalya şehir merkezinin doğu ucundaki Yamansaz, yıllardır yapılan uyarılara rağmen insafsız yağmaya  terk edilmiş durumda.

Her yıl sazlıkları yakılıp göl alanı işgal ediliyor. Bu yıl 20 Ocak’taki yangın, cennet için en ölümcül darbesi oldu; Yamansaz’ın altın sarısı sazları kömür ve kül karasına dönüştü.

Yamansaz, Antalya’nın doğusunda ve merkez ilçeleri Muratpaşa ile Aksu arasında yer alan küçük bir göl. Birinci derecede doğal SİT alanı ve kuş cenneti olan ‘’Yamansaz Gölü’’nün adı, bitki örtüsünden geliyor.  Gölün çevresi ve büyük bölümü sık sazlarla kaplı. Daha doğrusu kaplıydı. Çünkü sazlık alanın yarısı, 20 Ocak’taki yangınla kül oldu. Yangın öylesine dehşet vericiydi ki, çevredeki bazı evler boşaltıldı. Kuzey tarafındaki Ermenek Mahallesi’nin Kundu’ya bakan kesiminde oturanlar, ‘’Yangın sırasında şiddetli rüzgâr olmaması bir şans. Özellikle güney eksenli bir fırtına olsaydı bu yangın havalimanına dayanabilirdi’’ diyor.

ALTIN SARISI, KÖMÜR KARASINA DÖNÜŞTÜ

Yamansaz yangını, göl alanıyla sınırlı kaldı ve insanlara zarar veren daha büyük bir afete dönüşmedi. Ancak göl ve sazlıklarında yaşayan canlılar açısından bunu söyleyemeyiz. Doğal yapı ve denge açısından burada küçümsenemeyecek bir felaket yaşandı. Çünkü göl ve çevresinin yarısı kapkara, yanmış kamış kömürü ve külüyle örtülü.

Bu; Yamansaz’daki ilk yangın değil, son yangın olacağa da benzemiyor. Arşivlerdeki görüntülere bakıldığında, bir zamanlar mevsimine göre yemyeşil veya kurumuş sapsarı kamışların, masmavi bir su haznesini çevrelediği görülen alan, defalarca yakılmış. Bir yandan da sulak alan atıklarla doldurularak, tarım veya konut alanı haline getirilmiş.

Son yangının ardından bölgede yarım günlük bir turum oldu.

ALANDA YENİ İŞGAL HAZIRLIKLARI VAR

Yamansaz’ı ölüme doğru götüren değişimde değişen bir şey yok. Sazlığın bilerek yakılmış olma ihtimalini güçlendiren işgaller ve işgal hazırlıkları apaçık görülüyor.

Yamansaz Gölü, falezlerin karadan Aksu’ya doğru devam eden uzantısının dibinde, Kundu turizm bölgesinin hemen arkasında yer alıyor. Onlarca kuş türüne ev sahipliği yaptığı için ‘’Yamansaz Kuş Cenneti’’ olarak da anılıyor. Ayrıca onlarca başka hayvan türünün yaşama alanı.

Yamansaz, falezlerin karadaki uzantısıyla bütünleşik olarak bakıldığında ayrı bir güzellik kazanıyor ve insan ‘’Burası neden bir doğal park olarak korunmadı, korunmuyor? Onca uyarıya neden kulak tıkandı’’ diye sormadan edemiyor.

YETKİLİLER VE İLGİLİLER YILLARDIR UYARILIYOR

Kısa bir arşiv taraması yaptım; Yamansaz her yıl parça parça yakılıp kurutulurken, ilgililere yönelik olarak defalarca uyarılar yapılmış. Uyarılar 2000’li yıllarda artmış.

Türkiye Tabiatı Koruma Derneği (TTKD) Antalya Şubesi’nin 2010’daki raporunda ‘’Antalya’da Yamansaz Gölü’nün yarısı susuz ve susuz bölümde hızla dev binalar yapılaşması bulunuyor’’ denilerek tehlikeli gidişe dikkat çekiliyor.

Çarpıcı uyarılardan biri 2016’da Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu’ndan geliyor. O zaman unvanı doçent olan Gökoğlu, 25 Şubat 2016 tarihinde Milliyet’te yayınlanan uyarılarında, Yamansaz Gölü hakkında ayrıntılı bilgiler de veriyor.

Göle dalarak inceleme yapan Mehmet Gökoğlu, Yamansaz Gölü’ndeki su seviyesinin 10 yılda 30 metre çekildiğini, sualtının çöplük halinde olduğunu, acil önlem alınması gerektiğini, öncelikle de kaçak dolgu ve yapılaşmanın engellenmesi gerektiğini söylüyor.

Gökoğlu, bir kuş cenneti olan Yamansaz Gölü’nün zenginliğini ve önemini de şu bilgilerle vurguluyor:

– Yamansaz Gölü’nde 51 familyadan 161 kuş türü barınıyor, bunların 95’i nesli tükenmek üzere olan türler.

-Yamansaz’da aynı zamanda 14 familyadan 23 amfibi sürüngen (hem karada, hem suda yaşayabilen) türü barınıyor. Balık olarak levrek, sazan, yayın var.

– Kastik çatlaklardan gelen çok temiz bir suyu var. İçerisinde nilüfer, su teresi, kamışlık ve sazlık mevcut.

Gökoğlu, Yamansaz’ın Kundu turizm merkezinin hemen arkasında yer aldığını da vurguluyor ve buranın turizmde bir çekim merkezi olarak değerlendirilebileceği bazı projeler de öneriyor.

ÖLÜM DÖŞEĞİNDE, CAN ÇEKİŞİYOR

O tarihten bu yana ne kaldı bilinmiyor. Ancak son yangınla Yamansaz, ‘’yanansaz’’ olmuş ve adeta komaya girmiş can çekişiyor.. Başta da belirttiğim gibi, yarısı kapkara kömür ve kül kaplı. Artık üzerinde kuş sürüleri görülmüyor. Baharda yine yeşerir mi, kuşların ne kadarı sık sık yakılan evlerine döner, bilinmez.

Açık seçik görülen ve bilinen bir gerçek var: Yetkili ve ilgiler ilgisiz kalır, yağmacı ve konducu zihniyet ilgilenmeye devam ederse, Yamansaz’ı ‘’bir zamanlar’’ diye anlatmaya başlayacağız…

Özel Haber:Mustafa Kazım Aydın