Antalya’nın projeleri ve gerçekler!

2020 yılı Antalya Dördüncü İl Koordinasyon Kurulu Toplantısı gecen hafta Antalya Valisi Ersin Yazıcı başkanlığında yapıldı. Toplantıda, il genelindeki kamu yatırımları ve gerçekleşme oranları ele alındı.

Vali Yazıcı yatırımlar konusunda özetle şunları söylüyor:

‘‘2020 yılında yapımı devam eden 534 projenin toplam tutarının 17 milyar 235 milyon 873 bin.

111 biten, 305 devam eden, 58 ihale aşamasında, 53 başlanmayan ve 7 tasfiye edilen proje var. 2020 yılı eylül ayı sonu itibarıyla Antalya’da yürütülen projelerde parasal gerçekleşme oranı yüzde 56.93 oldu. Bu oran genel ve özel bütçeli kuruluşlarda yüzde 78.41, belediyelerde ise yüzde 35.46 olarak gerçekleşti.’’

Konuşmadaki ‘‘parasal gerçekleşme oranı’’ ifadesini okuyunca, projelerin asıllarını merak ettim.

Çünkü bu, kamuoyu açısından çok yanıltıcı bir ifadedir. Örneğin; 10 yılda tamamlanması öngörülen 1 milyonluk proje için yıllık bütçede 10 bin lira ayırırsınız. Ayırdığınız 10 bin lira harcanınca yıllık parasal gerçekleşme yüzde 100 olur. Ancak 1 milyonu 10’a böldüğünüzde projenin 100 yılda tamamlanabileceğini görürsünüz.

İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü’nün internet sayfasından 2020 yılı yatırım programını açtım, tek tek inceledim. Dikkatimi çeken bazı hususlar şunlar:

– Merkezi yönetim yatırımlarında bir tane1974 tarihli, birkaç tane 1990’lardan proje var. Diğer projelerin tümü 2002 ve sonrasından, yani AKP hükümetleri döneminden.

Bir husus belirteyim: Tarih her projede önemli değildir, bazen proje hazırlanır, ihtiyaç duyulduğunda hayata geçirilir. Ancak burada öyle proje göremedim.

– Projelerdeki en uzun tamamlanma tarihi 2025 yılı.

– Sektörler itibariyle durum şöyle:

TARIM: Projelerin toplam tutarı 1 milyar 473 bin 256 bin lira. 2019 sonu itibariyle harcanan 665 milyon 16 bin; 2020’de ayrılan 30 milyon 7 bin lira. 30 milyon 7 bin liranın tamamı harcandığında 2020 parasal gerçekleşme oranı yüzde yüz, proje bütününde varılan hedef ise yüzde 47 olur. Kalan yüzde 53’lük kısım 808 milyon liradır ve 30 milyon lira harcama ile yaklaşık 27 yıl alır.

ULAŞTIRMA VE HABERLEŞME: Projelerin tutarı 8 milyar 47 milyon 218 bin lira. 2019 sonu itibariyle harcanan 3 milyar 147 milyon 179 bin; 2020’de ayrılan 750 milyon 779 bin lira. 2020’deki tüm ödenek harcanırsa parasal hedef tam olarak tutturulur. Ancak proje toplamında gerçekleşme yüzde 48’de kalır. Yüzde 52’lik bölüm için 4 milyar 150 milyon gerekir. Fiyatların sabit kaldığı varsayılsa bile 2020’deki ödenekle projelerin tamamlanması 5.5 yıl alır ki, ulaştırma haberleşme projelerinde ön görülen en ileri tarih 2023 yılı.

TURİZM: 3 milyon liralık bir çevre düzenlemesi var proje olarak ve 3 bin lira harcanmış, proje tamamlanmış.

SAĞLIK: toplam proje bedeli 1 milyar 334 bin lira olan üç hastane var. 200 yataklı Alanya Devlet Hastanesi, 300 yataklı Aksu Devlet Hastanesi, bin yataklı Antalya Şehir Hastanesi. Sağlık projelerine harcama 2020’de başlamış. Toplam ödenek 169 milyon 913 bin lira. Ödeneğin 108 milyonu Antalya Şehir Hastanesi, 23.4 milyonu Aksu Devlet Hastanesi, 2 milyonu Alanya Devlet Hastanesi, 44 milyonu Akdeniz Üniversitesi için ayrılmış. Bu da hastanelerin yapımı en az 8-9 yıl alır demektir.

Sağlıkta bir husus daha dikkatimi çekti. Öngörülen maliyet Antalya Şehir Hastanesi için 981 milyon, 200 yataklı Alanya Devlet Hastanesi için 101,1 milyon, 300 yataklı Aksu Devlet Hastanesi için 208.8 milyon lira. 500 yataklı iki hastane 309 milyon liraya mal olacak, diğer tarafta bin yatak için üç katı maliyet.

– Şu da çok dikkati çeken bir durum: DSİ’nin Antalya içme suyu projesi var. 2019 sonu itibariyle 125.4 milyon lira harcanmış. 2020’de ayrılan ödenek sadece 1 milyon lira…

– Bir de belediyelerin yatırımlarındaki gerçekleşme oranının düşük olması nedeniyle belediye projelerine baktım. Büyükşehir’in projeleri gerçekten büyük ve büyük ödenekler ayrılmış. Örneğin yeni tramvay hattı için 2020’de ayrılan ödenek projenin toplam bedelinin üçte biri. Salgın nedeniyle meydana gelen aksama ve önümüzde daha üç ay olması dikkate alındığında, ‘‘topal ördek’’ olarak yüzde 35 fena performans (başarım) değil!..