Yaşlılıkta Doğru Beslenme Semineri

Antalya Kent Konseyi Emekliler Meclisi’nin Yaşlılıkta Doğru Beslenme seminerine yoğun ilgi oldu. Seminer öncesi egzersiz öğretmeni eşliğinde 10 dakikalık göz ve omuz egzersizi yapıldı.

Her ay farklı konulu seminer gerçekleştiren Antalya Kent Konseyi Emekliler Meclisi’nin Aralık ayında düzenlediği ‘Yaşlılıkta Doğru Beslenme’ konulu semineri, Kent Konseyi Toplantı Salonu’nda gerçekleşti. Semineri çok sayıda kişi ilgiyle izledi.

‘YAŞIN İLERLEMESİ DEĞİL AMA YAŞLANMA GECİKTİRİLEBİLİR.’

Akdeniz Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü Spor Sağlık Bilimleri Anabilim Dalı öğretim üyesi Dr. Neşe Toktaş doğru beslenme konusunda önemli bilgiler verdi. Konuşmasının başında aktif yaşamın ve doğru beslenmenin önemli olduğunu vurguladı.

Yaşlanma: Anne karnından başlayarak yaşamın sonlanmasına kadar devam eden bir süreçtir. Zamana bağlı olarak, hastalık söz konusu olmaksızın Vücut yapısında, organlarda ve organların fonksiyonlarında bir takım değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Bu değişikliklerin büyüklüğü ve hızı; Kalıtım, Yaşam şekli, Beslenme gibi birçok faktörden etkilenir. Yaşın ilerlemesi değil ama yaşlanma geciktirilebilir.

Yaşın ilerlemesi ile vücutta birçok değişiklik olduğunu belirten Toktaş, bu değişiklikleri şu şekilde sıraladı:

Beslenme Durumunu Etkileyen Faktörler

Vücut bileşiminde, Gastrointestinal sistemde, Sinir sisteminde, Solunum sisteminde, İmmün sistemde, Kardiyovasküler sistemde, Hormonal sistemde, Böbreklerde vs… Değişiklikler Beslenme durumunu etkiler.

Kronik hastalıklar, İlaç-besin etkileşimi, Bağışıklık sistemi problemleri, Tat alma, koklama duyularında azalma, tükürük salgısında azalma, mide boşalma hızında yavaşlama vs., Çiğneme yutma problemleri, Gastrointestinal sistem bozuklukları, Diş kayıpları, Görme kayıpları, Sosyoekonomik nedenler

Psikolojik Nedenler; Stresli yaşam, Bireysel farklılıklar, Depresyon, Demans, Yalnız yaşamak, Yalnız yemek

50-59 yaşına kadar vücut ağırlığında artış, sonrası 20 yıl için düşüş eğilimi gösterir.

Son altı aylık zaman diliminde 4.5-5 kg istem dışı ağırlık kaybı veya kazanımı kötü beslenmenin bir göstergesidir.

SARKOPENİ; Kas ve Kuvvet kaybı, (Doğal biyolojik nedenler, fiziksel aktivitenin azalması, kronik beslenme problemleri)

YAĞ KÜTLESİ; Yağ kütlesi ve viseral yağ artarken, yağsız kas kütlesi azalır. (Kas lifleri, büyüme hormonu, testesteron miktarının azalmasına bağlı olarak). 25 yaşında %25 iken 75 yaşında %41 olur. Otuzlu yaşlarda başlayan kas kütlesi kaybı genellikle yaşam boyunca devam eder.

Yağ kütlesi fazlalığı: Kalp damar hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, safra kesesi taşları, osteoartrit, kanser riskini arttırıyor.

Kemik kalsiyum düzeylerinde azalma

• Kırklı yaşlarda başlayan kemik yoğunluğunda azalma,

Kadınlarda her on yılda yaklaşık %10,

Erkeklerde ise %5 oranında görülmektedir.

• Seksen yaşına gelindiğinde kadınlarda total kemik dokusunun %30-40’ı kaybedilmektedir.
• Kemik dokusunda yapısal bozulma sonucu kırık riskinde artış
• Dehidrasyon problemleri-Su dengesinde bozulma (plazma renin aktivitesi ve aldosteron salınımında azalma, plazma ADH ya da arginin-vazopressin düzeylerinde artış)
• Vücut yağ oranının artması ve kas kütlesinin azalmasıyla vücuttaki su oranı azalır,
• Böbrek kütlesinde ve fonksiyonunda azalma
• Böbreğin idrarı konsantre etme yeteneğinin azalması
• Suyun geri emilememesi gibi ürolojik sistem değişiklikleri ile dehidratasyon riskinde artış
• Dilde papillalardaki azalma ile yiyeceklerin tadını almada azalma (Yetmiş yaşındaki birey gençliğindeki tat hücre sayısının ancak üçte ikisine sahiptir)
• 65 yaş üzerindeki bireylerin yaklaşık %25’i dil ve ağız boşluğunda yer alan tat hücrelerinin fonksiyon ve sayısındaki azalmaya bağlı olarak 4 temel tattan (acı, tuzlu, tatlı, ekşi) bir ya da daha fazlasını tanımlayamaz.
• Öncelikle kaybolan tat alma cisimcikleri tatlı ve tuzlu hissini algılayanlardır.
• Acı ve ekşi hissi için olan cisimcikler daha sonra kaybolmaktadırlar.
• Midenin boşalma hızı yavaşlamaktadır. Bazı çalışmalara göre, midedeki yemeklerin yarıya iniş süresi gençlerde 50 dk iken yaşlılarda 123 dk’ya çıkmaktadır. Bu nedenle uzun süreli tokluk hissi ve daha az besin tüketilerek yetersiz beslenme riski oluşmaktadır
• Bazı besin ögelerinin emilimi azalır (kalsiyum, demir, folat, B12 vitamini, çinko gibi). Asit salgısının azalması doğrudan mide motilitesini etkiler, mide boşalmasında yavaşlama olur
• İnce bağırsaktaki değişiklikler sonucunda besin ögelerinin vücutta kullanımı azalır.
• Yaşlılıkta kalın bağırsak ve kolondaki motilitenin azalması nedeniyle konstipasyon yaygın olarak görülür
• Laktaz seviyesi azaldığından birçok yaşlıda süt ürünlerine karşı intolerans gelişir
• Kalp Damar Hastalıkları, Kolestrol, Diyabet (Şeker Hastalığı), Hipertansiyon gibi hastalıklar,

OBEZİTE

Hareketsiz yaşamın ve doğru beslenmemenin bir sonucu olarak çağımızda Obezite’de artış olduğu belirtildi. Obezitede Enerji alımı ve enerji harcama dengesi bozulur. Kas ve iskelet sorunları başlar. Diyetler kişiye özel ve sürdürülebilir olmalıdır. İnternet, sosyal medya ve kulaktan kulağa paylaşımlar BİLGİ KİRLİLİĞİne neden olmaktadır.

Mucize besin öğesi, mucize ürün, mucize beslenme programı diye bir şey yoktur. Kişiye özel beslenme planı ve hedefler bireysel olmalıdır.

BESİN TÜKETİMİNİ&BESLENME DURUMUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Beslenme Planlanırken: BİREYİN; Cinsiyeti, yaşı, boy ve ağırlığı, Mesleği, Günlük fiziksel aktivitesi, Sağlık durumu, Vücut yağ yüzdesi, Beslenme bilgi düzeyi, Beslenme alışkanlıkları, Sosyal ve ekonomik koşullar

Beslenme durumunun saptanması ayrıntılı bir süreçtir. Bunun için besin tüketim kaydı, biyokimyasal veriler, antropometrik ölçümler değerlendirilmektedir.

GENEL ÖNERİLER

• Yenilebilen ve yenildiğinde yaşam için gerekli besin ögelerini sağlayan bitki ve hayvan dokuları “BESiN” olarak tanımlanır.
• Her çeşit besinin bileşiminde değişik miktarlarda ‘besin öğesi’ denilen kimyasal moleküller bulunur.
• İnsanın büyüme, gelişme ve sağlıklı olarak yaşamını devam ettirebilmesi için 50 den fazla türde besin öğesine ihtiyacı vardır.

SAĞLIKLI BİREYLER İÇİN GENEL ÖNERİLER

(DİYET BİREYE ÖZGÜDÜR)

Yetişkinlerde Sağlıklı Beslenme Hedefi

• Sağlığı korumak, iyileştirmek, geliştirmek
• Kronik hastalıkları önlemek-tedaviye destek
• Fiziksel olarak iyi hissetmek, daha enerjik olmak
• Bağışıklık sisteminin güçlü olmasını sağlamak
• Bilişsel performansın sürdürülmesini sağlamak

Yaş kemale erdi, bundan sonra bizden geçti….. demeyelim, aktif yaşam önemli.

Toktaş, egzersizin yaşlılar üzerindeki etkilerini şöyle sıraladı:

• Kas kütlesinde ve kuvvetinde artış
• Vücut yağ miktarında azalma
• Ağırlık kaybetme
• Denge ve düşme üzerine yararlar
• Mental zindelik sağlar
• Ağrının azalmasına yardımcı olur
• Kırık riskini azaltır
• Obezite, diyabet, hipertansiyon ve hiperlipidemi gibi kronik hastalıklar üzerinde olumlu etki
• Kişinin bağımsızlığının artmasına ve fonksiyonel engelliliğin azalmasına yardımcı olur
• Yaşam süresini uzatır

Depresif semptomları, hatta depresyon gelişimi riskini azaltır.

Dr. Dr. Neşe Toktaş, sunumun ardından katılımcıların sorularını da yanıtladı. Emekliler Meclisi Başkanı Mustafa Cengiz, Dr. Neşe Toktaş’a teşekkür etti.